Vannacht droomde ik dat een klant me in de vroege avond belde voor een rit naar Macedonië. Ze wilden aanvankelijk alleen weten of ik in de gelegenheid was (ja!), en groen licht zou voor de volgende ochtend volgen. Ik verzocht ze nog wel om niet midden in de nacht te bellen als dat niet strikt noodzakelijk was, want van Zutphen naar Skopje is 2112 kilometer en een slordige twintig uur rijden; aan zo’n reis moet je fris beginnen.

Toen ik wakker werd, realiseerde ik me dat het land Macedonië niet meer bestaat. Het heet sinds kort Noord-Macedonië. Daarmee is een einde gekomen aan een langslepend conflict tussen Griekenland en haar noorderburen. Háár noorderburen, ja, want Griekenland is een vrouwelijk woord, of een vrouwelijk land, zo u wilt. Wat zouden de Grieken daar van vinden?

In het noorden van Griekenland ligt de provincie Macedonië. Dat het nieuwe buurland na de verworven onafhankelijkheid in 1991 dezelfde naam aannam, was de Grieken een doorn in het oog. Waarom? Voornamelijk om de volgende twee redenen: ze waren bang dat het nieuwe land op termijn aanspraak zou maken op delen van de gelijknamige Griekse provincie én hun historische grond zou stelen door Alexander de Grote als hun voorvader en zijn nalatenschap als hun eigen cultuur te beschouwen. Alexander de Grote was namelijk afkomstig uit het Macedonische rijk dat in de vierde eeuw voor christus delen van beide landen omvatte.

Ik droom onzinnige dingen, maar na een droom denk ik als gevolg van een ongefilterde maalstroom van gedachten bijkans nog onzinnigere dingen. Nog gedesoriënteerd (moet ik nu wel of niet halsoverkop naar (Noord-)Macedonië rijden?) lijken mijn gedachten een eigen leven te leiden waar ik weinig controle over heb. Slaapdronken stelde ik me voor hoe België zichzelf zou hernoemen tot Brabant en hoe dat in Nederland tot verontwaardiging zou leiden. Straks zouden onze zuiderburen de provincie Noord-Brabant bij hun grondgebied willen trekken en Brabantse culturele verworvenheden als carnaval en Guus Meeuwis als de hunne beschouwen. Ik realiseerde me hoe absurd dat zou zijn, vooral de vergelijking van carnaval en Guus Meeuwis met Alexander de Grote dan natuurlijk.

De wereld draait alleen maar om geld, zegt het cliché, maar volgens mij is nationalisme een goede tweede. Zonder geld ben je dan in ieder geval nog Nederlander, Amerikaan, Griek of Noord-Macedoniër. Dat schijnt een geruststellende gedachte te zijn. Mijns inziens komen nationalistische sentimenten voort uit een schizofrene mengelmoes van trots, agressie, blijdschap, verontwaardiging en een gebrekkig historisch besef, maar bovenal angst. Het leidt ertoe dat mensen rare dingen gaan doen, zoals naamsveranderingen eisen van buurlanden, hekken bouwen bij grenzen of stemmen op quasi-intellectuele, narcistische, lavendel snuivende volksmenners, die ik zelfs vanuit mijn luie stoel en zonder enige psychiatrische achtergrondkennis met minstens twee persoonlijkheidsstoornissen kan diagnosticeren.

In de donkere kamer dreef de maalstroom me naar landen die met de woorden ‘zuid’ en ‘noord’ beginnen, maar ik kwam niet verder dan Zuid-Afrika. Toen ik mijn vriendin ’s ochtends hierover vertelde, zei ze zonder na te denken: ‘Noord- en Zuid-Korea’. O ja, dankjewel.

© Sjaak van Haaster